متره براورد چیست

متره و برآورد چیست و چگونه آن را در کمترین زمان ممکن انجام دهیم؟!

 

 

متره و برآورد از جمله اصطلاحاتی است که در بین مهندسان رایج است و حالتی آکادمی دارد. در بین مردم عادی از متره و برآورد با عبارت هزینه ساخت و متراژ یاد می‌شود. متره و برآورد به زبان ساده به معنی محاسبه میزان هر عملیات ساختمان و مقدار هزینه‌ای است که باید برای آن عملیات صرف شود. در این مقاله نگاهی داریم بر متره و برآورد، اصطلاحات آن و معرفی نرم افزار متره و برآورد متری چند. در ادامه با وبلاگ متری چند همراه باشید.

متره چیست؟

متره در واقع به سنجش و اندازه‌گیری دقیق کارها و مواد یا متریالی است که برای انجام یک پروژه عمرانی نیاز است. در این سنجش مقادیری مانند مقدار مصالح، تعداد کارگران، مدت‌زمان اجرا، حمل‌ونقل و ماشین‌آلات، بر اساس نقشه‌هایی که معمار تهیه می‌کند، اندازه گیری می‌شود.

برآورد چیست؟

برآورد هم به تعیین مقدار دقیق بودجه‌ای که یک پروژه عمرانی برای اجرای مراحل مختلف آن نیاز دارد، گفته می‌شود. برآورد بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق متره ضرب ‌در ضرایبی که از دفترچه فهرست‌ بها گرفته می‌شود، محاسبه می‌گردد.

متره و برآورد بسته و باز

متره و برآورد به دودسته کلی بسته و باز تقسیم می‌شوند. متره و برآورد بسته در واقع پیش از شروع پروژه عمرانی برای تخمین هزینه آن پروژه پس از کشیدن نقشه‌های معماری انجام می‌گیرد و تسلیم کارفرما می‌شود که در ادامه یا با آن موافقت می‌شود و گروه مشاورین و پس از آن پیمانکار انتخاب می‌شود و یا موافقت نمی‌شود که در این صورت متره و برآورد دیگری که مدنظر باشد تهیه می‌شود.

متر و برآورد باز درواقع متره و برآوردی است که به‌طور مکرر توسط رئیس کارگاه در حین ساخت ‌و ساز تهیه و به پیمان‌کار ارائه می‌شود تا از روند کلی و چند و چون کار اطلاع کافی داشته باشد و به کارفرما گزارش دهد. متره و برآورد باز می‌تواند در طول زمان تغییر کند.

شرایط عمومی پیمان چیست؟

شرایط عمومی پیمان شامل بیان و شرح مسائل کلیدی و موردنیاز قراردادهای پیمانکاری بوده و ابهامات راجع به این مفاهیم رفع می‌کند. این سند، میزان حقوق و تعهدات طرفین قراردادهای پیمانکاری را تبیین می‌کند. این سند وظیفه تعیین تکلیف قراردادها را در خصوص حوادث قهری (حوادث غیرقابل پیش‌بینی خارج از حیطه اختیارات افراد) که شامل بلایای طبیعی، نحوه‌ فسخ قرارداد یا تعلیق (متوقف کردن) یا خاتمه قرارداد و دیگر مسائل هستند را نیز بر عهده دارد.

شرایط خصوصی پیمان چیست؟

شرایط خصوصی پیمان به عنوان مکمل شرایط عمومی به شمار می‌رود. این سند شامل مواردی است که در سند و قانون خاصی از جمله شرایط عمومی تعیین نشده و پیمانکار بر اساس موضوع قرارداد کاری متعهد به انجام آن خواهد بود. این موضوعات برای هر پروژه متفاوت خواهند بود. برخلاف شرایط عمومی پیمان شرایط خصوصی آن توسط خود طرفین قرارداد در جهت تکمیل شرایط عمومی پیمان نوشته می‌شود. نکته مهم این است که این شرایط نباید چیزی برخلاف شرایط عمومی بوده و آن‌ها را نقض کنند بلکه باید مکمل آن باشد.

ریز متره و خلاصه متره

ریز متره در واقع گزارشی است که به ‌صورت دقیق و جزئی از روند پیشرفت پروژه ارائه می‌دهد که معمولا بیشتر بخش‌های آن تکراری است. ریز متره گزارشی طولانی است که مطالعه آن وقت بسیاری می‌گیرد به همین دلیل گزارش ریز متره در نهایت به‌صورت خلاصه ‌متره به کارفرما برای تائید ارائه می‌شود.

مهندس مترور در فرم ریز متره، فعالیت های انجام شده را ریز به ریز و با احتساب تمام جزئیات متره می‌نماید. فرضاً اگر بتن‌ریزی سازه بتنی که شامل بتن‌ریزی فونداسیون، بتن‌ریزی شمع، بتن‌ریزی ستون و بتن‌ریزی تیرها باشد، بایستی تمام جزئیات بتن مصرفی در تمام اجزای متشکله شامل فونداسیون، شمع، ستون‌ها و تیرها را جز به‌جز (یک‌به‌یک -المان به المان) متره کرده و در جدول ریز متره بیاوریم.

بعد از تهیه ریز متره، نسبت به تهیه خلاصه متره اقدام می‌شود. این کار به معنی آن است که هر آیتم که در جاهای مختلف محاسبه شده در جداول خلاصه متره جمع شده و یک رقم کلی به دست خواهد آمد. آیتم‌های خلاصه متره بهتر است که بر پایه ردیف فصل‌ها و آیتم‌های فهرست‌بها مرتب شوند.

در خلاصه متره ها پس از انتقال کلیه ردیف‌های مربوطه متره شده برای یک آیتم عملیاتی، زیر آن‌ها خط کشیده شده و جمع کل را در ردیف‌های مربوطه می‌آوریم.

مترور

به کسی که کار متره و برآورد را انجام می‌دهد مترور گفته می‌شود. مترور یا به صورت دستی کار متره و برآورد را انجام می‌دهد که پیش از اختراع کامپیوتر این کار به صورت دستی انجام می‌شد ولی خوشبختانه با ورود به عصر کامپیوترهای شخصی انجام این کار با استفاده از نرم افزارهای ساده مانند اکسل و نرم افزارهای آنلاین متره و برآورد که تنها برای این منظور ایجاد شده‌اند، قابل انجام است.

به ویژگی‌های مهندس مترور نیز در زیر اشاره شده است.

• دقت
• کیفیت
• سرعت
• نقشه خوانی

دقت کافی یکی از ویژگی‌های مهم مهندس مترور است. وی می‌بایست از تمام اتفاقات اجرای پروژه آگاه باشد و دقت لازم را داشته باشد تا به پروژه ضررهای مالی برنخورد.

کیفیت دیگر ویژگی یک مترور است. یک مهندس مترور با تجربه باید الگو یا چارچوب خاص خود را داشته باشد و فایل های ارائه دهنده متره و برآورد بایستی از کیفیت خوبی برخوردار باشد.

واضح است که سرعت فاکتوری بسیار مهم در پروژه ها محسوب می‌شود و باعث می‌شود که گروه‌های پیمان کاری از طرف کارفرما به عنوان تیم حرفه‌ای شناخته شوند به همین دلیل هنگامی که گروه‌های پیمان کاری برای اجرای پروژه هزینه آن را پیشنهاد می‌دهند علاوه بر دقت بالا، باید سرعت کافی نیز داشته باشند.

اگر مترور توانایی نقشه خوانی را که یکی از مهارت‌های ضروری یک مهندس مترور ساختمان است نداشته باشد قطعاً دچار مشکل خواهد شد زیرا یکی از اولین اقدامات بعد از ورود به یک پروژه ساختمانی برسی تمام نقشه‌های ساختمانی و اعلام نظر خود به کارفرما است.

برای یک مهندس مترور بهتر آن است که دارای تسلط بر مهارت‌های دیگر در رشته‌هایی مانند مهندسی مکانیک و برق باشد تا بتواند مشکلات به وجود آمده در پروژه را بررسی و حل نماید. علاوه بر این یک مهندس مترور باید زمان‌بندی دقیقی برای کارهایی که باید در پروژه مربوطه اجرا شود داشته باشد و نیز باید همیشه اطلاعات و مهارت‌های خود را به روز نماید و با شیوه‌های جدید در این زمینه آشنایی داشته باشد.

فهرست ‌بها

دفترچه فهرست ‌بها، ضمیمه‌ای است که هر ساله از سوی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ارائه می‌شود و در آن بهای واحد انجام کار در کلیه عملیات اجرایی مشخص شده است که با استفاده از آن می‌توان برآوردی از هزینه کلی عملیات عمرانی را تخمین زد.

البته برای انجام متره و به ویژه برآورد، باید هزینه متریال و مصالح ساختمانی مانند آجر، سیمان، آهن و … در هزینه دستمزد ضرب شود تا برآورد صورت گیرد.

توجیه تهیه فهرست‌بها در کشور ما این است که با توجه به تورم و تغییرات هر ساله در قیمت‌های مصالح، دستمزد نیروی انسانی و هزینه ماشین‌آلات، بهای واحد انجام کارهای عمرانی مندرج در فهرست‌بها نیازمند تجدید نظر است. لذا پس از انتشار اولین سری از فهارس بها، تقریباً هر ساله فهرست‌بهای رشته‌های مختلف تهیه و در گروه اول به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود.

بعد از ابلاغ هر فهرست‌بها، سازم آن‌ها و دستگاه‌های اجرایی موظف خواهند بود که برآورد اجرای کارهای خود را بر اساس آن انجام داده چرا که در برآورد بهای واحد از قیمت‌های عرف بازار (طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران) استفاده می‌شود. اغلب برای تهیه فهرست‌بهای هر سال، از قیمت‌های سه ماهه چهارم سال قبل استفاده می‌شود.

برگه مالی

برگه مالی هم برگه‌ای است که در آن هزینه انجام یک پروژه عمرانی با توجه به دفترچه بهای آمده شده در فهرست ‌بها و قیمت مصالح ساختمانی برآورد می‌شود. البته لازم به تذکر است که برگه مالی، لزوماً یک برگه نیست و می‌تواند مجموعه‌ای از برگه‌ها و برای پروژه‌های عمرانی بزرگ می‌تواند یک دفترچه باشد.

برنامه زمان‌بندی

برنامه زمان‌بندی هم همان‌طور که از نامش پیداست، به‌صورت یک جدول ارائه می‌شود که در آن زمان اجرای یک عملیات عمرانی مثلاً خاک‌برداری و مدت‌زمانی که این عملیات طول خواهد کشید و همچنین زمان دقیق اتمام عملیات عمرانی و تحویل موقت ذکر می‌شود. معمولاً به برنامه زمان‌بندی پروژه در گزارش‌های امکان‌سنجی و پیش امکان‌سنجی به طور مفصل پرداخته می‌شود.

شناسایی و انجام اقدام اصلاحی در خصوص مشکلات ایجادشده در حین اجرای پروژه، مزیت مهم استفاده از برنامه زمان‌بندی و به‌روزرسانی آن است. حرفه‌ای‌ترین مدیران پروژه علاوه بر شناسایی مشکل، اثرات آن را در زمان وقوع مشکل، در سه یا شش ماه آینده و نهایتاً در زمان تکمیل پروژه پیش‌بینی کرده و در زمان مناسب نسبت به اتخاذ تصمیم مناسب برای حل مسئله، حذف و یا کاهش اثرات سوء بر زمان اتمام پروژه برنامه‌ریزی می‌کنند.

مهم‌ترین مشکلات برنامه زمان‌بندی نیز به شرح موارد زیر است.

• عدم تعریف اهداف پروژه
• مشخص نکردن خروجی‌ها
• پیش‌بینی‌ها و پیش قضاوت‌های بدون پشتوانه
• توجه نکردن به بحث مدیریت ریسک

صورت ‌وضعیت موقت و قطعی

صورت وضعیت موقت توسط پیمانکار و به صورت دوره‌ای و در ضمن انجام کار تهیه می‌گردد. دلیل تهیه این سند، مطالبه مبالغی است که برای خرید مصالح پای کار و هزینه‌های تجهیز کارگاه در آن تاریخ مشخص صرف شده است. به علاوه اگر پیمانکار صورت وضعیت موقت را در به موقع به کارفرما تسلیم نکند، هیچ‌گونه مسئولیتی از نظر تأخیر در پرداخت متوجه کارفرما نخواهد بود.

به آخرین صورت وضعیت موقت اصطلاحاً صورت وضعیت ماقبل قطعی گفته می‌شود.

صورت وضعیت قطعی پروژه در پایان کار و با ارائه مستندات تنظیم خواهد شد و هزینه‌های برچیدن کارگاه بعد از اتمام کار و بندهای باقی‌مانده از قرارداد در این سند قید می‌گردند. پیمانکار باید حداکثر تا یک ماه پس از تحویل موقت، صورت وضعیت قطعی را بر اساس کارهای انجام‌گرفته و مفاد پیمان به مهندس مشاور ارسال نماید. وی نیز باید ظرف مدت دو ماه آن را بررسی کند و به کارفرما برساند.

کارفرما بایست حداکثر تا سه ماه بعد از وصول آن، تمام مبالغ باقی‌مانده را پرداخت نماید. علاوه بر این صورت‌وضعیت‌های قطعی بدون صورت‌وضعیت‌های موقت نیز قابل ارائه هستند و مأخذ تسویه‌حساب به شمار می‌روند.

نرم افزار متره و برآورد متری چند

در بالا با چند اصطلاح رایج در متره و برآورد و به طور کلی در پروژه‌های عمرانی آشنا شدیم. متره و برآورد همان‌طور که گفته شد به روش دستی، با استفاده از نرم افزار اکسل و یا نرم افزارهایی که تنها به منظور انجام متره و برآورد ساخته شده‌اند از راه‌های انجام متره و برآورد است. در این بین نرم افزارهای آفلاین و آنلاین متره و برآورد وجود دارند که در مطالبی جداگانه به معرفی آن‌ها پرداختیم. در این بخش به معرفی نرم افزار متره و برآورد آنلاین متری چند اشاره می‌شود که محیط کاربری ساده‌ای دارد و با آپدیت‌های ماهانه، نزدیک‌ترین تخمین را برای برآورد هزینه ساخت مسکن فراهم می‌آورد.

نحوه کار با نرم افزار متری چند به این صورت است که با ورود به صفحه نرم افزار، اطلاعات خواسته شده را در اختیار نرم افزار قرار می‌دهید و در ادامه مشخصات سازه خود را وارد کرده و در ادامه خلاصه متره را به صورت فایل اکسل دریافت می‌کنید.

 

سخن آخر

متره و برآورد از اصلاحات آکادمیک رشته مهندسی عمران است که به معنی ساده به متراژ و هزینه ساخت بنایی را شامل می‌شود. در حال حاضر بهترین راه و مطمئن‌ترین راه برای انجام متره و برآورد استفاده از نرم افزارهای متره و برآورد آنلاین است که آپدیت قیمت متریال و فهرست بهای آن به صورت منظم انجام می‌شود. به جرئت می‌توان گفت که نرم افزار متره و برآورد متری چند در بین نرم افزارهای آنلاین، نزدیک‌ترین تخمین را به مشتریان ارائه می‌دهد.